- …
- …
Duurzame verpakkingen
Een optimale verpakking met minimale milieu-impact
Uw verpakking is een belangrijk element van uw product. De verpakking maakt het product uniek en herkenbaar, en zorgt anderzijds voor bescherming en minder (voedsel)verspilling. U maakt tal van afwegingen en beslissingen als het om uw verpakking gaat. Maar voldoet uw verpakking ook aan de milieuwetgeving?
Als u een verpakking op de Nederlandse markt brengt, moet deze voldoen aan de zogenaamde Essentiële Eisen van het Besluit Beheer Verpakkingen. Deze Essentiële Eisen schrijven voor dat de milieu-impact van een verpakking minimaal moet zijn. Dat betekent zo licht en klein mogelijk, maar tegelijkertijd dient de verpakking wél te voldoen aan zijn primaire functies:
- Het voorkomen van productverspilling.
- Het borgen van productveiligheid.
- Het beschermen van het product door de gehele keten.
- Het geven van wettelijk verplichte informatie over het product.
- Het onderscheiden van het product van andere producten (marketingfunctie).
Deze website geeft u inzicht in de Essentiële Eisen en in uw verantwoordelijkheden als u een verpakking op de Nederlandse markt aanbiedt.
Wat zijn de Essentiële Eisen?
De Essentiële Eisen voor verpakkingen zijn, op hoofdlijnen, als volgt samen te vatten:
- Gebruik niet meer materiaal dan nodig voor de primaire functies;
- Zorg ervoor dat het gehalte aan zware metalen in de verpakking onder de wettelijke grens ligt;
- Maak de verpakking geschikt voor hergebruik, recycling of terugwinning van energie;
- Verantwoord de inspanningen die je als bedrijf levert om de milieu-impact van de verpakking terug te dringen via een productdossier waarin staat dat en hoe de verpakking voldoet aan de Essentiële Eisen.
Gelden de Essentiële Eisen voor mijn bedrijf?
Iedereen die verpakkingen op de Nederlandse markt aanbiedt, moet zorgen dat ze voldoen aan de Essentiële Eisen. De eisen gelden daarmee niet alleen voor producenten en importeurs, maar ook voor detaillisten en distributeurs.
De Essentiële Eisen zijn voor u van toepassing als:
- u producten verpakt en op de Nederlandse markt brengt of
- u verpakte producten importeert en op de Nederlandse markt brengt of
- uw bedrijfsnaam, logo of merkteken op de verpakking staat.
Hierbij gaat het dus om consumenten-, verkoop- en transportverpakkingen (primaire, secundaire en tertiaire verpakkingen).
Op het moment dat u een verpakking op de markt brengt, verklaart u automatisch dat deze voldoet aan de Essentiële Eisen. Is dit niet het geval, dan bent u in overtreding en kan de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) hierop handhaven.
Hoe beoordeelt ILT of u voldoet aan de Essentiële Eisen?
ILT beoordeelt uw product-verpakkingscombinatie aan de hand van de NEN-normen 13427 t/m 13432. De NEN-normen geven aan hoe u kunt onderbouwen dat uw verpakking voldoet aan de Essentiële Eisen. U mag ook op een andere manier aantonen dat uw verpakking aan de Essentiële Eisen voldoet, maar die manier moet wel vergelijkbaar zijn met de NEN-normen. Op deze website geven we hier een voorbeeld van.
Wat moet ik doen?
Leg productdossiers aan
De Essentiële Eisen vragen om een product-verpakkingscombinatie die het meest optimaal is voor het milieu. Voor elke product-verpakkingscombinatie kan dat optimum op een ander punt liggen. In een productdossier legt u de kritische factor vast op basis waarvan dit optimum wordt bepaald.
Met het productdossier toont u aan dat:
- De verpakking het minimaal toereikende gewicht heeft;
- De verpakking recyclebaar en/of herbruikbaar is;
- De verpakking eventueel gerecycled materiaal (recyclaat) bevat;
- Het gehalte aan zware metalen in de verpakking onder de wettelijke grens zit.
Kortom, dat u aan de Essentiële Eisen voldoet!
Actueel houden
Er wordt verwacht dat u doorlopend aandacht besteed aan het verduurzamen van uw verpakkingen. U dient dan ook regelmatig te controleren of de verpakking nog optimaal is voor het milieu. U verantwoordt welke inspanningen worden geleverd om de hoeveelheid verpakkingsafval terug te dringen en u houdt de productdossiers actueel.
Hoe te beginnen?
Maak een plan van aanpak
Ieder product-verpakkingscombinatie heeft een eigen productdossier. Als u veel verschillende product-verpakkingscombinaties op de Nederlandse markt brengt, is het verstandig allereerst een overkoepelend plan van aanpak te hebben. Wij raden aan de volgende onderdelen in dit plan van aanpak op te nemen:
- Formuleer uw ambitie en stel doelen voor het verduurzamen van uw verpakkingen. U kunt zich hierbij laten inspireren door ambities van anderen binnen uw branche.
- Geef aan hoeveel productverpakkingscombinaties u heeft en volgens welke planning u deze evalueert. Begint u bijvoorbeeld met de productverpakkingscombinaties met de meeste impact of kiest u een andere volgorde?
- Geef aan welke informatie nodig is voor het aanleggen van de dossiers, welke informatie u al beschikbaar heeft en welke u nog dient te achterhalen.
Geef aan volgens welke planning u de productdossiers actualiseert. Leg vast wanneer en hoe vaak u dit doet.
Stel uw productdossier samen
In een productdossier legt u vast waarom u voor een bepaalde verpakking kiest en hoe verpakkingskeuzes gemaakt worden. Zorg er dus voor dat het proces van keuzes maken altijd uitgevoerd én vastgelegd wordt.
Wanneer u voor het eerst een productdossier samenstelt, kan het handig zijn een voorbeelddossier als leidraad te raadplegen. Klik op deze link voor een voorbeelddossier.
Met het voorbeelddossier loopt u langs alle aspecten waaraan de verpakking moet voldoen. Denk aan:
Onderbouwing minimaal toereikend gewicht
Om het minimaal toereikend gewicht te onderbouwen, doorloopt u de zogenoemde prestatiecriteria, zoals:
- Bescherming van het product
- Fabricageproces van de verpakking
- Verpakkings-/vullingsproces
- Logistiek (inclusief transport, opslag en behandeling)
- Productpresentatie en marketing
- Aanvaardbaarheid voor gebruiker/consument
- Informatie
- Veiligheid
- Wetgeving
Een van deze criteria bepaalt waarom de verpakking niet lichter kan. Dat is de kritische factor.
In het productdossier laat u zien dat u:
- Alle prestatiecriteria heeft beoordeeld. Dat doet u door de eisen per prestatiecriterium te benoemen.
- De kritische factor heeft bepaald. U kunt per verpakking één kritische factor benoemen.
- De kritische factor heeft onderbouwd met bewijs zoals proeven of studies.
Onderbouwing materiaalterugwinning
Het is aan u om aan te geven of uw verpakking moet worden hergebruikt, gerecycled, gecomposteerd of teruggewonnen. Deze claims dient u ook met bewijs te onderbouwen.
Voor recyclebaarheid kunt u bijvoorbeeld de KIDV-recyclecheck doorlopen en die informatie toevoegen aan uw productdossier. U kunt ook contact opnemen met een afvalsorteerder, recycler of onderzoeksbureaus zoals het Nationaal Testcentrum Circulaire Plastics (NTCP). Deze partijen onderzoeken uw verpakking op sorteer- en recyclebaarheid.
Onderbouwing minimaal gebruik gevaarlijke en schadelijke stoffen
U moet aan kunnen tonen dat het gehalte zware metalen in de verpakking onder de wettelijke grens zit. Het is verboden een verpakking in de EU op de markt aan te bieden waarvan de totale concentratie lood, cadmium, kwik, zeswaardig chroom of verbindingen daarvan in de verpakking of in een verpakkingscomponent meer dan 100 ppm-gewicht bedraagt. Dit bewijs kan meestal worden geleverd door de leverancier van verpakkingsmaterealen in de vorm van een zogenaamde Document of Compliance (conformiteitsdocument).
De wet
In 2014 is het Besluit Beheer Verpakkingen vastgesteld, waar ook de Essentiële Eisen in beschreven staan. Dit is de Nederlandse invulling van de Europese Richtlijn. Ieder land heeft zijn eigen invulling van deze Richtlijn.
De Europese Commissie heeft in 2022 voorgesteld de huidige Richtlijn Verpakkingen en Verpakkingsafval te vervangen door een Verordening, de Packaging and Packaging Waste Regulation (PPWR). Dat betekent dat de Europese Commissie de regels oplegt en deze vanaf het moment van invoering in de hele EU gelijk zijn.
Vooral voor de Essentiële Eisen heeft dit wetsvoorstel grote betekenis. Aangezien het nog een voorstel is, zijn nog niet alle details duidelijk. Op de website van het Kennisinstituut Duurzaam Verpakken kunt u de ontwikkelingen volgen op de dossierpagina Beleid en wet- en regelgeving verpakkingen.
Hoofdpunten in de Verordening zijn:
- De Essentiële Eisen gaan duurzaamheidseisen heten en worden veel preciezer gedefinieerd. Er blijft weinig ruimte voor interpretatie. Er komen ook nieuwe eisen bij.
- Deze duurzaamheidseisen zullen in alle EU-landen gelijk zijn.
- De verplichting om voor elke verpakking een dossier beschikbaar te hebben, wordt verscherpt. U bent bijvoorbeeld in veel gevallen verplicht om met een testresultaat of certificaat aan te kunnen tonen dat de verpakking aan de duurzaamheidseisen voldoet. En Lidstaten zijn verplicht om dit te handhaven en moeten de Europese Commissie vertellen hoe ze dat doen.
- De duurzaamheidseisen zijn niet te koop. U mag niet langer extra verpakkingsmateriaal gebruiken vanwege marketingdoeleinden.
- Waar mogelijk moeten verpakkingen herbruikbaar of hervulbaar zijn. En anders moeten ze volledig en rendabel te recyclen zijn. In heel specifieke gevallen is composteerbaar ook goed, maar doorgaans niet.
Wilt u de huidige wetgeving doorlezen, meer informatie vanuit de overheid of het volledige Europese voorstel (EN) doorlezen? Klik dan op één van de buttons hieronder. Het voorstel en de bijlagen zijn twee aparte documenten.
Veelgestelde vragen
Wat is een optimale verpakking?
Wat heb ik aan zo’n dossier?
Hoe weet ik of mijn dossier volledig is?
Wie controleert mijn verpakkingsdossiers?
Waar kan ik meer informatie vinden?
Wie kan mij helpen bij het verder invullen van het dossier?
Waar kan ik terecht met vragen?
Contact
Heb je vragen over de wetgeving, heb je hulp nodig of andere zaken?
Neem dan contact met ons via het onderstaande formulier.
Blijf op de hoogte
Copyright © 2023 KIDV